Historia rodziny Ulmów, beatyfikowanej 10 września 2023 w ich rodzinnej wsi Markowa, odbija się coraz większym echem poza granicami Polski. Na brytyjskim rynku wydawniczym ukazała się niewielka, ale bogata informacyjnie i zapadająca silnie w pamięć książka pt. „No Greater Love. The Martyrdom of the Ulma Family” autorstwa Jean Olwen Maynard. Publikacja ta przybliża nie tylko dzieje błogosławionej rodziny i męczeństwa jej dziewięciorga członków, ale i tło historyczne tego tragicznego zdarzenia, do którego doszło 24 marca 1944 roku. Za poniesioną ofiarę Instytut Yad Vashem w Jerozolimie przyznał pośmiertnie Józefowi i Wiktorii Ulmom honorowy tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Wydawca książki „No Greater Love”, Catholic Truth Society, we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej w Londynie, przygotował 13 września wieczór dziękczynienia w związku z beatyfikacją rodziny Ulmów, która została rozstrzelana za ukrywanie ośmiorga Żydów w swoim domu. Uroczystość, przygotowaną w Brompton Oratory, otworzył Rev. Michael Lang, który podkreślił, że „Msza beatyfikacyjna Rodziny Ulmów w Markowej była historycznym i wyjątkowym wydarzeniem dla Kościoła katolickiego, bo po raz pierwszy w historii kanonizacji uznano męczeństwo całej rodziny.” Przywołał też bardzo wymowny fakt, że w znalezionej w ich domu Biblii podkreślony był na czerwono fragment o miłosiernym Samarytaninie oraz że bezimienne, nienarodzone jeszcze dziecko Ulmów zostało ochrzczone męczeńską krwią.
Historia, motywacje i czyny
W programie wieczoru znalazły się przemówienia Bartosza Wiśniewskiego, dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie oraz Arkadiusza Mularczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Krótką prezentację historii błogosławionej rodziny wygłosił Pierpaolo Finaldi – dyrektor naczelny wydawnictwa Catholic Truth Society, który wspomniał również o swoich polskich korzeniach, po czym przedstawiono fragmenty filmu dokumentalnego poświęconego Muzeum Rodziny Ulmów w Markowej, przygotowanego przez Instytut Kultury Polskiej.
Oficjalną część wieczoru zakończyło wystąpienie Victorii Seed, redaktorki wydawnictwa CTS, która zaprezentowała książkę „No Greater Love”. Publikacja ta zawiera nie tylko skrót tragicznej historii Polski tamtego czasu z perspektywy wydarzeń we wsi Markowa, ale jest też próbą przyjrzenia się psychice i motywacjom, które prowadziły wówczas do czynów w całym spektrum moralności. Na tym tle poznajemy również bardzo ciekawe aspekty z życia rodziny Ulmów, na przykład fakt, że Wiktoria i Józef poznali się w kręgu teatralnym, podczas przygotowań do przedstawienia bożonarodzeniowego. Poza tym, Józef był czynnym społecznikiem, ale też bardzo interesował się (i zajmował profesjonalnie) fotografią, stąd ocalałe zdjęcia rodzinne. Miał talent do upraw nie tylko drzew owocowych i warzyw, ale założył również hodowlę pszczół i jedwabiu oraz sam zainstalował w swoim domu elektryczność. Razem z Wiktorią mogli się też pochwalić zbiorem książek, które chętnie pożyczali innym.
Przesłanie miłości
Autorka książki „No Greater Love”, Jean Olwen Maynard, udzieliła Fundacji Veritas krótkiej wypowiedzi podczas londyńskiego wieczoru: „Historię rodziny Ulmów znałam na długo zanim zostałam poproszona przez wydawnictwo CTS o jej spisanie. Nie pamiętam, kiedy pierwszy raz o niej usłyszałam, ale był czas, gdy szukałam informacji o parach małżeńskich lub rodzinach, które były beatyfikowane lub miały zostać beatyfikowane. Przygotowywałam ich listę. Rozmawiałam też z CTS o możliwej książce na ten temat. Myślę, że właśnie wtedy natrafiłam na tę historię. Pomyślałam – to jest cudowne, i jeśli tylko usłyszałam coś na ten temat w wiadomościach, byłam tym bardzo zainteresowana.”
Choć autorka przyznała, że nie miała możliwości pobytu w Polsce w związku z pracą nad swoją książką, to dotarła do bardzo wartościowych materiałów, które pozwoliły jej zebrać jak najwięcej szczegółów dotyczących rodziny Ulmów i innych rodzin z Markowej tamtego tragicznego czasu. „Wiedziałam, że trwają przygotowania do beatyfikacji i gdy wydawnictwo CTS zwróciło się do mnie z pytaniem, czy byłabym skłonna napisać o tej rodzinie książkę, powiedziałam, że tak, bardzo! Rozpoczęłam pracę i szczególnie pomocna okazała się publikacja Mateusza Szpytmy, dostępna w języku angielskim: „The Risk of Survival: The Rescue of Jews by the Poles and the Tragic Consequences for the Ulma family from Markowa”.
Zapytana o potencjalny oddźwięk jej książki w świecie, Jean Olwen Maynard powiedziała: „Bardzo bym chciała, by ta książka trafiła do szerokiego grona odbiorców, bo jest w niej przesłanie miłości i szacunku dla każdej ludzkiej istoty, choćby najsłabszej. Światem kierują ludzie bogaci, którzy myślą, że większość osób się nie liczy, bo tylko ci się liczą, którzy pomagają im się dalej bogacić. Chciałabym, żeby do ludzi dotarło inne spojrzenie na rzeczywistość – że wszyscy ludzie się liczą i nie dlatego, że są zabawni, inteligentni czy jacykolwiek inni, ale dlatego że istota ludzka jest stworzona na podobieństwo Boga”.
Agnieszka Okońska
