Blisko cztery dekady po śmierci Bronisława Przyłuskiego, wyróżnionego przez KOW Veritas nagrodą literacką i jubileuszowym wydawnictwem, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. Wydarzenie miało niewielką skalę, odbyło się w jego rodzinnym Siemierzu na Lubelszczyźnie, niemniej świadczy o wzrastającym zainteresowaniutym twórcą, który choć szeroko ceniony wśród powojennej emigracji, wciąż jest za mało znany w ojczyźnie.
Bronisław Przyłuski (ur. 1905 Siemierz – zm. 1980 Londyn), pisarz, poeta, dramaturg, tłumacz, aktor, dziennikarz Radia Wolna Europa, pochodził z rodziny zasłużonej w walce o niepodległość Polski i sam o nią walczył jako oficer Wojska Polskiego. Już w latach nauki szkolnej kierował się ku przedmiotom ścisłym, co w latach 1930. zaowocowało pracą instruktora w Oficerskiej Szkole Artylerii i Inżynierii w Toruniu. W wolnym czasie pisywał jednak poezje, uczestniczył w ogólnopolskim życiu literackim i jeszcze przed wybuchem II wojny światowej doczekał się znaczących publikacji swych wierszy.
Po ataku Niemiec na Polskę Przyłuski uczestniczył w kampanii wrześniowej (za swój wkład w akcję pod Domanowem i Stoczkiem został uhonorowany Orderem Virtuti Militari), a po spędzeniu pięciu lat w obozie w Murnau dołączył do II Korpusu gen.Andersa. Był nieprzeciętnym żołnierzem, ale i utalentowanym wszechstronnie humanistą. Do końca życia pozostawał aktywny twórczo i otrzymał wiele nagród literackich. Jego utwory poetyckie drukowały najważniejsze pisma emigracyjne, m.in. paryska„Kultura” i londyńskie „Wiadomości”. Po wygraniu konkursu literackiego Radia Wolna Europa przeniósł się z Londynu na 12 lat do Monachium, gdzie pisanie słuchowisk dla tej rozgłośni stało się jego codzienną pracą.
Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas dość szybko docenił talent Przyłuskiego i już w 1950 roku wyróżnił go nagrodą za „Poemat nielogiczny” i „Obronę mgieł”, zaś po śmierci poety wydał tom jego utworów dramatycznych („Dramaty”, 1985). Był to jednocześnie jubileuszowy, setny tom Serii Czerwonej „Biblioteki Polskiej”.
W Polsce dopiero pod koniec ubiegłego wieku zaczęto pisać o dorobku twórczym Przyłuskiego i mimo publikacji jego monografii oraz tomów poetyckich, pozostaje on w Polsce twórcą bardziej znanym w kręgu badaczy literatury niż w szerszym gronie czytelników. Tym ważniejsza wydaje się inicjatywa zrealizowana w tym roku w Siemierzu. 27 kwietnia, pod patronatem honorowym wojewody lubelskiego, odbyła się w miejscowej świetlicy uroczystość „Bronisław Jan Przyłuski – poeta niezłomny”, połączona z odsłonięciem i poświęceniem tablicy upamiętniającej Poetę z Siemierza. Wśród uczestników byli przedstawiciele rodziny Przyłuskiego, w tym jedna z jego córek oraz wnuki.
Program uroczystości, opracowany przez Stowarzyszenie Miłośników Siemierza we współpracy z wójtem gminy Rachanie, obejmował prezentację multimedialną, referaty okolicznościowe, program słowno-muzyczny, wystąpienia zaproszonych gości, wystawę poświęconą życiu i twórczości Przyłuskiego oraz wspomniane odsłonięcie poświęconej mu tablicy pod kierunkiem ks. proboszcza B. Jaworowskiego.Wydarzenie dopełnił ceremoniał wojskowy z udziałem Tomaszowskiego Szwadronu im. 1-go Pułku Kawalerii Korpusu Ochrony Pograniczai Związku Piłsudczyków RP oraz oprawa muzyczna orkiestry pod kier. R. Malinowskiego.
Dwa wątki życia Bronisława Przyłuskiego – wojsko i literatura – znalazły wyraz w motywie przewodnim siemierzowskiej uroczystości, przezentującej go jako „poetę niezłomnego”. Jeden z prelegentów, dr Jacek Krzysztof Danel tak o nim napisał w swej „Antologii tekstów Bronisława Przyłuskiego z lat 1956-1980”: „Bronisław Przyłuski był poetą skromnym. Nie szukał poklasku ani taniej popularności. Był bohaterem walki o niepodległość Polski. Patriotą wiernym Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Zaliczał się do Niezłomnych, tych, którzy pozostali na obczyźnie po zakończeniu wojny i którzy czerpali idee ze źródeł nurtów niepodległościowych Polski odrodzonej po 1918 r. Nigdy nie przyjął obywatelstwa zachodnioniemieckiego, amerykańskiego czy też brytyjskiego. Do końca życia był bezpaństwowcem”.
Dobrze, że o pamięć o Bronisławie Przyłuskim upomina się nie tylko polskie środowisko literackie, ale i jego mała ojczyzna; i że pozostanie już w niej poświęcona mu tablica – trwały ślad tej pamięci.
Agnieszka Okońska
Więcej o tym wydarzeniu:
http://www.radiozamosc.pl/wiadomosci/6656,poeta-bronislaw-jan-przyluski-powrocil-do-siemierz
