Był na tyle gorliwym wyznawcą, iż w 350 roku obrano go biskupem rodzinnego miasta (zgodnie z ówczesną praktyką żonaci mężczyźni mogli być podnoszeni do takiej godności, gdyż celibat nie był jeszcze wówczas w Kościele powszechnym zwyczajem). Ponieważ w sporze ariańskim odmówił potępienia świętego Atanazego z Aleksandrii, który bronił prawdy o bóstwie Chrystusa, cesarz Konstancjusz skazał go w 356 r. na wygnanie do Azji Mniejszej. Kilka lat pobytu na wygnaniu wykorzystał na zapoznanie się z teologią Wschodu. Czerpiąc ze wschodnich inspiracji wzbogacał też zachodnią liturgię. Komponował hymny liturgiczne. Ze względu na intensywną działalność na rzecz porozumienia między Wschodem a Zachodem bywa czasami nazywany pierwszym ekumenistą. Prowadził czynne życie jako pasterz i teolog, wpływając na charakter Kościoła Galii. Napisał kilka rozpraw na tematy, które były poruszane przez arian. Otrzymał piękny przydomek “obrońcy Galii”, gdyż właśnie przez swoją postawę, kazania i pisma uchronił swoją ojczyznę, Galię, od herezji. Po powrocie z wygnania czynił, co tylko było w jego mocy, by zabliźnić rany, zadane Kościołowi przez Ariusza i jego protektorów. Jego zasługą było zwołanie synodu do Paryża, na którym biskupi Galii przyjęli wyznanie wiary, ułożone na soborze w Nicei. Był wybitnym teologiem. Niektórzy patrologowie uważają, że jego wielkość przyćmił dopiero święty Augustyn. Hilary wniósł ogromny wkład w rozwój chrystologii i nauki o Trójcy Świętej, dlatego też jest zaliczany do grona doktorów Kościoła. Zmarł w 367 r. Należy do pierwszych wyznawców, któremu Kościół na Zachodzie zaczął oddawać publicznie liturgiczną cześć (wcześniej było to niemal wyłącznym przywilejem męczenników).
na podstawie: www.brewiarz.pl
